Genius Loci Ιορδάνης Ναυρούζογλου
Κέντρο Τεχνών Μετς
Ευγενίου Βουλγάρεως 6 , Μετς
Εγκαίνια 25/09/2025 και ώρα 19.00 – 22.00
Διάρκεια: 25/09-18/10/2025
Ωράρια λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή: 17.00 – 20.30, Τετάρη & Σάββατο: 11.00 – 15.00
Επιμέλεια: Νιόβη Κρητικού
Είσοδος Ελεύθερη
«Κανένας τόπος δεν υπάρχει χωρίς το πνεύμα…» σημειώνει ο Ιορδάνης Ναυρούζογλου, ανοίγοντας το νήμα της αφήγησής του στο Κέντρο Τεχνών Μετς. Το Genius loci, μια λατινική φράση που υποδηλώνει το πνεύμα του τόπου, δεν είναι μια σταθερή έννοια, μα μοιάζει με ανάσα που μετακινείται, με ίχνος που ξεγλιστρά, με μνήμη που ανακαλείται. Πρόκειται για ένα άυλο υπόστρωμα που διαπερνά την ανθρώπινη εμπειρία και συνδέει το φυσικό περιβάλλον με την πολιτιστική κληρονομιά, τον μύθο με τη μνημειακότητα και την τέχνη με την καθημερινή ανάμνηση.
Η τεχνική του Ναυρούζογλου ξεκινά από τη χαρακτική, με μήτρες, ξυλογραφίες και μονοτυπίες που αντί να παραδώσουν την «καθαρή» εικόνα, φέρνουν στην επιφάνεια το σφάλμα. Εκεί όπου το κακέκτυπο ή η φθορά θα μπορούσαν να θεωρηθούν αδυναμία, εκείνος τα μεταστοιχειώνει σε μια δική του εκφραστική γλώσσα. Το λάθος εδώ, παίζει καθοριστικό ρόλο στην δουλειά του καθώς γίνεται θύρα δημιουργίας. Οι σχεδόν τυχαίες σημειώσεις πάνω στο χαρτί του, γίνονται μέθοδος και έτσι το αποτύπωμα παύει να είναι στατικό, αλλά μεταμορφώνεται σε τόπο. Έναν τόπο που άλλοτε θυμίζει βουκολικό ή μεσαιωνικό σκηνικό, κι άλλοτε ξεδιπλώνεται σε μυθικά πλάσματα, σε παραμυθικές αφηγήσεις, σε διδακτικές εικόνες που αντηχούν σαν λαϊκές ιστορίες. Άλλοτε πάλι, σημείο εκκίνησης των έργων του, αποτελεί κάποιο άλλο έργο, το οποίο εν τέλει, κρύβεται επιμελώς πίσω από το ολοκλήρωμα του.
Η έμπνευση του Ιορδάνη…
…δεν υπακούει σε γραμμική λογική. Ωστόσο, αναδύεται από μνήμες προσωπικές, οικογενειακές αφηγήσεις, παιδικά θραύσματα εικόνων και συνυφαίνεται με μυθολογία και πολιτική, με βιώματα και συλλογικές αναφορές. Το αποτέλεσμα δεν είναι απλή αναπαράσταση, αλλά μια εκτενή παρατήρηση της πρώτης πράξης του έργου που μετατρέπεται σε έναν μεταιχμιακό τόπο ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό, στο παροδικό και το αιώνιο. Μια διαδικασία που παρόλο που για τον ίδιο, ξεκλειδώνει τις πύλες του ασυνειδήτου και μοιάζει με συνειρμική παραβολή, ταυτόχρονα δεν παύει να είναι και αυτοαναφορική της ζωγραφικής σπουδής, που αναζητά αυτήν ακριβώς την λεπτομέρεια της αναπαράστασης που αποκαλύπτεται και συλλαμβάνεται από τον εικαστικό κατά τη διάρκεια της εξάσκησης.
Το έργο του διακρίνεται για την ασπρόμαυρη κλίμακα. Λιτή μα συνάμα επιβλητική, γίνεται όχημα αποκαλύψεων. Άλλοτε ο έντονος διάλογος φωτός και σκιάς αιχμαλωτίζει το βλέμμα με δραματική οξύτητα, κι άλλοτε οι ανεπαίσθητες διαβαθμίσεις πλέκουν ένα γκρι ιστό από ενδιάμεσες υφές. Τα έργα του ξεδιπλώνονται μόνο σε όσους αφεθούν στη λεπτομέρεια της παρατήρησης και αποκαλύπτουν διαρκώς στοιχεία, για όσο τους αφιερώνεται κανείς. Η γραφή του συχνά θυμίζει υφαντό, μέσα από ξυσίματα, λεπταίσθητες χαράξεις, αλλεπάλληλα στρώματα μελανιού και χιαστές γραφές που θυμίζουν πλέξη, συνθέτει μια αίσθηση σχεδόν υφασμάτινη, όπου το ίχνος γίνεται ταυτόχρονα μνήμη και υλικό αποτύπωμα.
Με μια πρώτη ματιά,
…τα έργα του συχνά, μπορεί να παραπέμπουν σε αφηρημένη ζωγραφική. Μα όσο ο θεατής εμβαθύνει, τόσο αποκαλύπτεται το νήμα της συλλογιστικής του, δηλαδή ένας διάλογος ανάμεσα στο τυχαίο και το συνειδητό, στο μύθο και την ιστορία, στη φθορά και τη μνήμη, στο χαρακτηρισμένο και το αφαιρετικό, στην ένταση και την ηρεμία, στο διττό νόημα του εδώ και του τότε. Η ζωγραφική του λοιπόν μπορεί να ιδωθεί είτε ως ένα οργανικό σχήμα που πάλλεται προς αφηρημένες δομές είτε ως ένας κόσμος αλλόκοτος, κρυμμένος, μαγικός. Μια νότα από την Melencolia των χαρακτικών του Durer και μια αίσθηση από χαρτογραφικές ραφές πλάθουν το εικαστικό του λεξιλόγιο που θυμίζει εν τέλει νευρώσεις της γης και της πλάσης.
Η έκθεση Genius Loci δεν παρουσιάζει απλώς τοπία, αλλά στήνει ένα σκηνικό όπου τα έργα κατοικούνται από ίχνη, αναμνήσεις και αναζητήσεις, σαν σύγχρονες παραβολές. Ο τόπος δεν είναι γεωγραφικός αλλά ψυχικός, μνημονικός και γραφικός. Η δουλειά του μας καλεί να περιπλανηθούμε σε πεδία που πάλλονται ανάμεσα στην πραγματικότητα και το φαντασιακό, στη φθορά και την αναγέννηση, στο ορατό και το αθέατο, ενώ ταυτόχρονα μας προκαλεί να ανακαλύψουμε όσες περισσότερες απόκρυφες παραστάσεις το επιτρέπει ο νους του καθενός.
Νιόβη Κρητικού
Ιστορικός Τέχνης | Επιμελήτρια | Εικαστικός
ΕΝ
Genius Loci — Iordanis Navrouzoglou
Mets Arts Center
6 Evgeniou Voulgareos, Mets
Opening: 25/09/2025, 19:00 – 22:00
Duration: 25/09–18/10/2025
Opening hours: Tuesday, Thursday & Friday: 17:00 – 20:30, Wednesday & Saturday: 11:00 – 15:00
Curator: Niovi Kritikou
Free Entrance
“No place exists without its spirit…”, notes Iordanis Navrouzoglou, opening the thread of his narrative at the Mets Arts Center. Genius loci, a Latin phrase denoting the spirit of a place, is not a fixed notion; it resembles a moving breath, a fleeting trace, a memory recalled. It is an intangible substratum that permeates human experience and links the natural environment with cultural heritage, myth with monumentality, and art with everyday memory.
Navrouzoglou’s technique originates in printmaking, using plates, woodcuts, and monotypes that, instead of delivering a “pure” image, bring errors to the surface. Where a flaw or deterioration might be considered a weakness, he transforms them into his own expressive language. Here, mistakes play a decisive role in his work, becoming gateways to creation. His nearly random notes on paper become methodical, so that the imprint ceases to be static and transforms into a place—sometimes reminiscent of a bucolic or medieval scene, at other times unfolding into mythical creatures, fairy-tale narratives, or didactic images that echo folk stories. Occasionally, the starting point of his works is another artwork, which is ultimately carefully hidden behind the finished piece.
Iordanis’ inspiration …
…does not follow linear logic. It emerges instead from personal memories, family stories, fragments of childhood imagery, intertwined with mythology, politics, lived experience, and collective references. The result is not a simple representation but an extensive observation of the first act of creation, transformed into a liminal space between reality and imagination, the transient and the eternal. While for him this process unlocks the gates of the unconscious and resembles a free-associative parable, it is simultaneously self-referential to the painterly study, seeking precisely that detail of representation that is revealed and captured by the artist during practice.
His work is characterized by a monochromatic palette. Minimal yet imposing, it becomes a vehicle for revelation. At times, the dramatic interplay of light and shadow captivates the gaze with striking intensity, while subtle gradations weave a gray fabric of intermediate textures. His works unfold only for those willing to linger in detailed observation, constantly revealing elements to attentive viewers. His mark-making often resembles a woven textile, through scraping, delicate engravings, layered ink, and crisscrossed lines, producing an almost fabric-like sense where trace becomes both memory and material imprint.
At first glance,
…his works may suggest abstraction. Yet, the deeper the viewer delves, the more the thread of his reasoning is revealed: a dialogue between chance and intention, myth and history, decay and memory, the figurative and the abstract, intensity and calm, the duality of here and then. His painting can thus be seen either as an organic form vibrating toward abstract structures or as a strange, hidden, magical world. A note of Dürer’s Melencolia and a sense of cartographic seams inform his visual vocabulary, ultimately evoking the earth’s and creation’s neuroses.
The Genius Loci exhibition does not merely present landscapes; it stages a scene inhabited by traces, memories, and quests, like contemporary parables. The place is not geographical but psychological, memorial, and graphic. His work invites us to wander through fields oscillating between reality and imagination, decay and renewal, the visible and the hidden, while simultaneously challenging us to discover as many hidden representations as each viewer’s mind permits.
Niovi Kritikou
Art Historian | Curator | Visual Artist
Μια ματιά στο “Genius Loci”:
από τον εικαστικό Ιορδάνη Ναυρούζογλου:
« Κανένας τόπος δεν υπάρχει χωρίς το πνεύμα…»
Το genius loci το πνεύμα του τόπου είναι μια ρευστή έννοια την οποία είναι δύσκολο να οργανώσουμε ή να περιορίσουμε. Το τοπίο αποτελεί κομμάτι της ύπαρξής μας, με αποτέλεσμα να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ενσωματώνεται η ανθρωπότητα στο φυσικό περιβάλλον αλλά και το πως αξιολογούμε στοιχεία της πολιτιστικής ιστορίας όπως ο μύθος, η μνημειακότητα και η τέχνη. Ουσιαστικά αποτελεί το δακτυλικό αποτύπωμα ενός τόπου.
Η έκθεση genius loci διερευνά το τοπίο μέσα από τη μνήμη, όχι ως απλή αναπαράσταση, αλλά ως ενδιάμεση ζώνη ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό. Παρότι κάθε έργο αντλεί έμπνευση από διαφορετικές πηγές, όλα συναντιούνται στο κοινό έδαφος του genius loci, που λειτουργεί ως συνδετικός άξονας. Η φύση, οι αξίες, οι ποιότητες, τα χρώματα, οι μυρωδιές, οι προσωπικές αναμνήσεις που μπλέκονται με οικογενειακές αφηγήσεις, η μυθολογία και η πολιτική, αναδύονται ως πεδία συλλογικής εμπειρίας και συμβολισμού. Έτσι, κάθε έργο αποκτά το δικό του περιεχόμενο, αποκαλύπτοντας μια διαφορετική όψη αυτών των αναφορών. Η παιδική σχέση με τη φύση και η μνήμη ως εσωτερικό τοπίο παραμένουν το υπόστρωμα μιας αφήγησης που δεν αποτυπώνει, αλλά ανακατασκευάζει.
Η τεχνική διαδικασία ξεκινά από την Χαρακτική, την ξυλογραφία και άλλες φορές την μονοτυπία. Τα κακέκτυπα, τα ατελή τυπώματα, λάθη, σβησίματα και φθορές, λειτουργούν ως πύλες για νέες συνθέσεις και υπογραμμίζουν τη διαρκή αναζήτηση, την ένωση ιστορίας και μύθου, πραγματικότητας και φαντασιακού, την αέναη προσπάθεια να οριστεί η μορφή μέσα σε έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται. Μέσα από την επιζωγράφιση, την αφαίρεση και την προσθήκη μελάνης, το τύπωμα μεταμορφώνεται σε χώρο όπου το τυχαίο και το συνειδητό συνυπάρχουν ισότιμα. Η ασπρόμαυρη παλέτα, λιτή αλλά εύγλωττη, επιτρέπει στο ίχνος να λειτουργήσει ως μνήμη υλική και άυλη ταυτόχρονα. Ο τόπος δεν είναι μόνο γεωγραφικός, αλλά ψυχικός και μνημονικός. Είναι η στιγμή που το φθαρτό αποτύπωμα συναντά το βιωματικό ίχνος, ανακαλώντας ερωτήματα για τον χρόνο, τη φθορά και τη μνήμη, που μένει να αφηγηθεί.
Η έκθεση γίνεται έτσι ένα σκηνικό όπου τα έργα δεν απεικονίζουν μόνο τοπία, αλλά κατοικούνται από τα ίχνη μνήμης και αναζήτησης, ένα πεδίο όπου το πνεύμα του τόπου γίνεται ταυτόχρονα το πνεύμα της μνήμης.
Ιορδάνης Ναυρούζογλου
ΕΝ
“No place exists without its spirit…“
The genius loci, the spirit of a place, is a fluid concept, difficult to organize or confine. The landscape is an integral part of our existence, influencing not only how humanity embeds itself in the natural environment, but also how we evaluate elements of cultural history such as myth, monumentality, and art. Essentially, it constitutes the fingerprint of a place.
The exhibition genius loci explores the landscape through memory, not as a mere representation, but as an intermediate zone between the real and the imaginary. Although each work draws inspiration from different sources, all converge on the common ground of the genius loci, which functions as a connecting axis. Nature, values, qualities, colors, scents, personal memories intertwined with family narratives, mythology, and politics emerge as fields of collective experience and symbolism. In this way, each work acquires its own content, revealing a distinct facet of these references. The childhood relationship with nature and memory as an inner landscape remain the substrate of a narrative that does not simply depict, but reconstructs.
The technical process begins with printmaking, woodcut, and occasionally monotype. Misprints, imperfect impressions, mistakes, erasures, and wear function as gateways to new compositions, emphasizing the continuous search, the fusion of history and myth, reality and imagination, the perpetual effort to define form within an ever-changing world. Through overpainting, subtraction, and the addition of ink, the print transforms into a space where the accidental and the deliberate coexist on equal terms. The black-and-white palette, minimalist yet expressive, allows the trace to function simultaneously as tangible and intangible memory. The place is not merely geographical, but psychic and memorial. It is the moment when the ephemeral imprint meets the lived trace, evoking questions about time, decay, and memory that remain to be told.
In this way, the exhibition becomes a stage where the works do not merely depict landscapes but are inhabited by traces of memory and exploration, a realm where the spirit of the place becomes, at once, the spirit of memory.
Iordanis Navrouzoglou
